"Thời tiết và Khí hậu: Giới trẻ cùng hành động"- Ảnh:WMO

Ngày nay, những người thuộc lứa tuổi từ 15 đến 24 (khoảng 1 tỷ người) chiếm một phần sáu dân số thế giới. Khoảng 85% trong số này hiện đang sinh sống tại các nước đang phát triển. So với những người cùng trang lứa khoảng 50 năm trước, các bạn trẻ ngày nay nhìn chung có sức khỏe tốt hơn, được học hành tốt hơn và có nhiều kỹ năng hơn. Công nghệ đã đi sâu vào đời sống, giúp họ có khả năng tương tác với thế giới xung quanh tốt hơn. Mặc dù vậy, vẫn còn rất nhiều các bạn trẻ vẫn phải vật lộn với nghèo khó, nạn phân biệt đối xử, bất bình đẳng và sự bóc lột; rất nhiều người trong số họ không được học hành, không được chăm sóc y tế cũng như không được hưởng các dịch vụ cơ bản khác.

Những vấn nạn đó ngày càng trầm trọng hơn dưới tác động của các thảm họa do biến đổi khí hậu, thời tiết cực đoan và tạo nên đặc trưng đời sống của giới trẻ hiện nay đồng thời sẽ có những tác động lớn hơn trong vài thập kỷ tới. Nhiệt độ khí quyển và đại dương tiếp tục gia tăng, các mũ băng và sông băng trên khắp thế giới không ngừng thu hẹp, mực nước biển vẫn tiếp tục dâng, nhiều hiện tượng thời tiết và khí hậu cực đoan ngày càng gia tăng về tần suất và/hoặc cường độ.

Tác động của con người đối với hệ thống khí hậu là không thể chối cãi. Nồng độ khí CO2 và các loại khí gây hiệu ứng nhà kính khác trong bầu khí quyển vẫn tiếp tục tăng không ngừng và đang đạt mức cao chưa từng có trong lịch sử nhân loại. Tiếp tục phụ thuộc vào nhiên liệu hóa thạch như hiện nay sẽ đưa chúng ta đến một kết cục là hành tinh sẽ nóng lên rất nhiều: vào cuối thế kỷ này, nhiệt độ có thể tăng 4 độ C so với thời kỳ tiền công nghiệp. Mục tiêu giữ cho nhiệt độ tăng không quá 2 độ C vẫn có thể đạt được, nhưng cần phải nhanh chóng cắt giảm đáng kể phát thải khí gây hiệu ứng nhà kính. 

Để đạt mục tiêu này cần phải hành động khẩn trương, kiên quyết và dũng cảm. Về khía cạnh này, giới trẻ trên thế giới có thể đóng vai trò chủ đạo trong việc tạo ra sự thay đổi. Hành động bảo vệ hệ thống khí hậu không chỉ liên quan đến phát thải khí CO2, mà còn liên quan đến con người, những giá trị chúng ta cùng sẻ chia và những gì mỗi chúng ta sẵn sàng thực hiện để thúc đẩy các giá trị đó. Giới trẻ chính là nguồn sáng tạo và những tư duy tươi mới về các vấn đề và các giải pháp cho các vấn đề đó. Họ vẫn luôn tìm kiếm những giải pháp đúng đắn, công bằng. 

Trong khi thế hệ tiếp theo phải sẵn sàng với thời tiết và khí hậu đang biến đổi, giới trẻ có thể đóng vai trò tích cực trong việc giám sát, hiểu biết và ứng phó với thời tiết và khí hậu hiện nay và mai sau. Họ có khả năng nâng cao nhận thức về khí hậu, về giảm nhẹ phát thải khí nhà kính và thích ứng, nhưng để phát huy hết tiềm năng của giới trẻ trong việc giải quyết vấn đề biến đổi khí hậu, chúng ta cần phải lôi kéo họ tham gia vào quá trình xây dựng và thực thi các chính sách tác động đến họ hôm nay và liên quan đến họ trong tương lai. 

Hiểu biết khoa học về cách thức khí quyển, đại dương, đất và nước tương tác để tạo nên thời tiết, khí hậu ngày càng được nâng cao, nhờ đó việc dự báo chính xác thời tiết khí hậu ngày càng trở nên dễ dàng hơn. Cộng đồng Tổ chức Khí tượng thế giới đã tạo ra những công cụ để hiểu biết và dự báo thời tiết và khí hậu, trong vài thập kỷ tới những công cụ này sẽ càng trở nên thông dụng, được phổ biến và chia sẻ rộng rãi hơn. Các sản phẩm, dịch vụ thông tin trên cơ sở dự báo khí hậu sẽ tăng cường khả năng giảm nhẹ và thích ứng với biến đổi khí hậu, đồng thời thúc đẩy phát triển bền vững - giúp chúng ta sẵn sàng đối phó với bão, lũ, nắng nóng; giúp người nông dân chủ động hơn trong việc tổ chức gieo cấy, thu hoạch; tăng mức độ an toàn hàng không và hàng hải. Những bạn trẻ chọn khí tượng, thủy văn, và khoa học khí hậu làm nghề nghiệp sẽ có thể đóng vai trò ngày càng quan trọng, do đó sẽ có đóng góp nhiều hơn vì sự an toàn về tính mạng và tài sản cho các cộng đồng và các quốc gia của họ. 

Biến đổi khí hậu làm cho chúng ta ngày càng không chắc chắn về tương lai của mình và mặc dù vậy, bất chấp sự không chắc chắn đó, có một điều rõ ràng: xã hội chúng ta đang mang trọng trách không chỉ cho chính chúng ta mà cho các thế hệ trong tương lai. Giới trẻ hôm nay sẽ sống qua nửa cuối của thế kỷ này, nếu chúng ta không hành động khẩn trương, họ sẽ chứng kiến những tác động nghiêm trọng của biến đổi khí hậu đã được cảnh báo trong báo cáo đánh giá mới nhất của Ban Liên chính phủ về Biến đổi khí hậu. Với những lựa chọn của chúng ta hiện nay, giới trẻ sẽ có vai trò quan trọng trong việc hình thành tương lai của Trái Đất. Mặc dù những thách thức mà các thế hệ mai sau phải đối mặt là vô cùng to lớn, cơ hội để giải quyết những thách thức này cũng chưa bao giờ lớn như vậy.

ĐẶNG THANH BÌNH - TRUNG TÂM KTTV NINH THUẬN (t/h)